Không chỉ chiều lòng thực khách với các món nướng mỡ hành, nướng phô mai..., đặc sản Năm Căn còn mê hoặc mọi người với các món hấp sả, hấp thái, xào bông hẹ hay kho tộ.

Vọp hấp thái

Các chế biến vọp hấp Thái khá đơn giản. Vọp sau khi rửa sạch, cho lên nồi đã làm nóng, tiếp đó cho sốt Thái, nước dừa tươi, hấp chín rồi nêm nếm vừa ăn. Điểm hấp dẫn của món ăn này là cái tươi ngon, ngọt mềm của vọp tưởng như đối lập với nước dùng chua, cay đậm đà, song lại bổ khuyết cho nhau cách hoàn hảo. Điểm cộng của món ăn này là những miếng bánh mì giòn, thơm lừng “ngậm” nước sốt chua cay vừa đã miệng vừa no bụng.

Vọp xào bông hẹ

Vì kết hợp với rau xanh nên vọp xào bông hẹ cầu kỳ hơn, thao tác cũng nhanh, gọn và dứt khoát hơn. Đầu tiên, đầu bếp phải chọn những con vọp có kích thước bằng nhau, sau đó dùng dao tách vọp từ phần sống lưng. Bông hẹ rửa sạch, cắt khúc vừa, chần sơ qua với nước sôi. Tiếp đó xào đồng thời vọp và bông hẹ trên lửa lớn ở hai bếp. Khi cả hai nguyên liệu chín tới, trộn vào nhau, nêm nếm nhanh tay, tắt bếp, dọn cho khách.

Chỉ chế biến khi khách yêu cầu và làm chín trên lửa lớn nên vọp xào bông hẹ giữ nguyên vị ngọt, mọng nước của vọp, tươi ngon, dai giòn của rau. Món này dùng trong bữa “tiệc ốc” như một món có rau xanh đổi vị cũng tốt mà dùng làm món ăn cơm cũng ngon không kém.

Vọp kho tộ

Vọp kho tộ là món kết đôi giữa cách chế biến món ăn quen thuộc và nguyên liệu mới. Các chế biến như sau: cho một chiếc nồi đất nhỏ lên bếp, đun nóng, sau đó lần lượt cho nước mắm, đường, hành tím xắt mỏng, tiêu, tỏi băm nhuyễn, tóp mỡ. Đun các nguyên liệu trên sao cho nước dùng có độ sệt nhất định thì cho thịt vọp đã tách vỏ vào. Đun sôi một dạo thì cho rau răm vào. Món ăn này có vị ngọt, mọng của thịt vọp, vị giòn tan của tốp mỡ, thơm đậm của nước dùng, cay nhẹ của tiêu, rất đưa cơm.

Vọp xào bồn bồn

Có thể nói vọp xào bồn bồn là biến tấu lạ cho hai nguyên liệu quen vì cả hai đều cùng là đặc sản của vùng đất này. Cách chế biến vọp xào bồn bồn khá đơn giản. Bồn bồn sau khi làm sạch, bẻ khúc vừa ăn, chần sơ qua nước sôi, sau đó xào nhanh với lửa lớn. Khi bồn bồn chín khoảng 30% thì cho phần thịt vọp vào xào chín. Được xào chung trên lửa lớn nên trong vọp có vị ngon của bồn bồn và ngược lại. Món ăn này nhấm nháp với rượu hay dùng kèm với cơm đều ngon.

Vọp hấp gừng

Vọp hấp gừng nổi bật với những con vọp có kích thước "khủng", nóng hổi, tươi ngọt,  hương thơm và vị cay ấm của gừng. Dùng cùng món ăn này là nước mắm đủ vị chua, cay, ngọt rất quyến rũ.

Vọp nướng mỡ hành

Cách chế biến quen thuộc của những món thuộc họ sò ốc được cái “đầy đặn” của thịt vọp nâng lên một bậc khiến bạn cứ muốn cảm nhận cái nóng, vị ngọt hương thơm của loại đặc sản Năm Căn,  vị giòn của đậu phộng, beo béo mỡ hành, chua cay của muối ớt chanh trên đầu lưỡi. Thưởng thức món ăn này trong cái lạnh của những ngày mưa gần đây càng tuyệt.

Vọp nướng phô mai

Kích thước "khủng" cùng màu vàng óng của phô mai sẽ khiến bạn tưởng nhà bếp dọn nhầm món vọp nướng trứng, không có trong thực đơn. Khi thưởng thức, bạn sẽ dễ dàng nhận ra độ mọng, dày của vọp và hương thơm, cái béo của phô mai như quấn quýt và tôn nhau lên. Điểm trừ của món này là phô mai hơi kết dính chứ không mềm và tan như đặc trưng vốn có.

An Huỳnh

Theo Infonet

Vọp nướng mỡ hành thơm đậm vị biển.

Vọp nướng phô mai lại quấn quít ở cái vị ngọt thanh của phần thịt vọp và cái béo thơm của phô mai.

Tuy có vẻ ngoài không ấn tượng với hình dạng của một con sò nước mặn có kích thước tầm tầm, nhưng hương thơm thoảng vị biển, vị gió từ những cánh rừng U Minh bạt ngàn của món vọp nướng mỡ hành khiến tôi phải ngay lập tức nhón một con, gia giảm ít nước dùng để thưởng thức. Khác với thịt của các loại sò khác, thịt vọp khá dày, lại mọng nước nên ngoài cảm giác ngập răng ban đầu, là sự chìm đắm trong hương thơm, vị ngon, tươi, ngọt, dai mềm của món ăn, hòa cùng vị chua chua, cay cay, mặn mặn của nước chấm trên đầu lưỡi.

Ngày còn bé, thú vui của bọn trẻ miệt sông nước Cà Mau chúng tôi là chống xuồng men theo các hàng dừa nước ven sông để chặt dừa nước, hái bần, móc cua và bắt vọp. Vọp to gấp hai, ba lần con nghêu, vỏ cứng dày, ngoài là lớp da mịn màu rêu, thịt dai và đầy đặn. Là “con nhà nòi” nên dĩ nhiên bọn trẻ chúng tôi được thừa hưởng những kinh nghiệm để bắt vọp, cũng như cách thưởng thức loài hải sản này. Vào tháng mưa nhiều nước lợ, thịt con vọp thiên nhiên hơi lạt, nhưng khi nước trở mặn, thịt vọp săn chắc, ngon ngọt, mùi vị đậm đà hơn.

Người bắt vọp giỏi, cho dù nước còn xâm xấp họ vẫn tìm được vị trí vọp nhờ nhìn bọt sôi trên mặt nước. Nhưng phải có kinh nghiệm, tinh tế lắm mới phân biệt được bọt vọp khác với bọt của tôm, còng. Còn bọn trẻ chúng tôi thì đợi lúc nước ròng, bãi bùn xa tắp mới “ra quân”. Riêng tôi, chỉ có thể bắt được vọp khi nhìn thấy lưỡi vọp trăng trắng lè lên trên. Nhưng cũng có khi, cả đám trườn trên bùn, xăm 10 đầu ngón tay xuống để móc theo kiểu “trúng ăn hụt huề”, tuy cực công nhưng ít nhiều cũng có vọp để mang về.

Cách ăn vọp đơn giản nhất là luộc. Rửa sạch vọp cho vào nồi với một ít nước, đun sôi, vọp vừa hé miệng thì nhấc xuống vì để lâu trên bếp sẽ teo thịt. Nước vọp để lắng lại, húp rất ngọt. Gỡ thịt từng con còn nóng chấm muối tiêu chanh. Hoặc lấy bập dừa nước chẻ thành từng miếng dọc dài, kẹp con vọp vào giữa rồi dùng rơm đốt. Vọp chín mà không xì nước, thịt ăn thơm ngọt không gì sánh bằng.

Bây giờ thì không phải xắn quần, xắn tay áo đi bắt vọp, bởi chỉ cần ra chợ, muốn mua bao nhiêu cũng có với giá chỉ từ 10 - 15 ngàn đồng/kg vọp. Cách ăn cũng cầu kỳ hơn trước, không còn luộc, nướng trui nữa mà là hấp Thái, nướng mỡ hành… Vọp nướng mỡ hành ăn rất ngon nhưng cách chế biến thật đơn giản. Một bếp than hồng, một vỉ nướng, một ít rau răm, đậu phộng rang và đặc biệt là một chén hành lá đã được phi mỡ thơm lừng. Chuẩn bị bấy nhiêu đó là chúng ta có thể dọn bàn bày tiệc. Vọp sau khi chà rửa sạch bùn thì đưa lên vỉ nướng, đến lúc vọp hở miệng phải nhanh tay gắp, trút ngay phần nước ngọt từ thân vọp vào chén. Sau đó, cho vọp lên vỉ nướng với 1/3 muỗng mỡ hành. Đến lúc mỡ hành trên thân vọp sôi nóng là chín, chấm muối tiêu chanh rồi cho vào chén thêm vài hạt đậu phộng rang, vài lá rau răm. Vị ngọt của thịt vọp, béo của mỡ, của đậu phộng và mùi thơm khó tả của sự kết hợp hòa quyện mùi thịt vọp nướng, mùi hành phi, mùi rau răm, mùi đậu rang… ngon không thể cưỡng được.

B.N

Con sông xứ Quảng quê tôi vào mùa mưa, nước đầy ăm ắp, phù sa đục ngầu, tôm cá từ nơi thượng nguồn theo con nước đổ về. Nhưng khi mùa khô đến, dòng chảy thu nhỏ lại, có những đoạn lòng sông trơ ra những bãi bùn chạy dài. Đây cũng là thời điểm người ta rủ nhau ra ven bờ sông háo hức đi mò dộp dộp (còn có tên gọi khác là con sìa hoặc con vọp vọp).

Dộp dộp có thể chế biến được nhiều món ngon - Ảnh: Thanh Ly

Dưới cái nắng trưa hè oi ỏi, thanh niên trai trẻ ào xuống sông, chân trần lội trên những bãi bùn bắt đầu cuộc săn tìm dộp dộp. Bắt dộp dộp tương đối dễ dàng, loại này thuộc họ nghêu sò, chúng di chuyển bằng cách thè lưỡi ra bơi trong nước, mỗi khi nghe tiếng động là chúng ngậm miệng chặt lại chui xuống những cái lỗ hẹp bãi sỏi, bãi bùn để trốn. Lúc này chỉ cần thò tay vào lòng nước cạn là bắt ngay dộp dộp.

Các món từ dộp dộp muốn ngon trước tiên phải chọn loại còn sống đồng thời chọn vỏ nhẵn, hơi phồng lên, đó chính là dấu hiệu của những con dộp dộp nhiều ruột, chắc thịt. Dộp dộp sống gặp nước vo gạo phản ứng tự nhiên phải hé miệng làm cho chất bẩn theo đó ra ngoài. Vì vậy khi mới bắt về đổ dộp dộp vào thau, thêm vào đó xăm xắp nước vo gạo để ngâm một lúc. Sau khi ngâm, tiếp tục dội sạch bằng nước lã, cứ làm như thế vài lần. Cẩn thận hơn là dùng bàn chải cọ sạch lớp vỏ bên ngoài, rửa lại bằng nước sạch để tránh mùi tanh của bùn đất.

Dộp dộp là nguồn thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, là vị thực phẩm quý của người dân quê, có thể chữa các bệnh phong khớp, nhức xương. Tuy được chế biến dưới nhiều hình thức khác nhau nhưng món ăn phổ biến nhất từ dộp dộp là xào sả nghệ. Cho dộp dộp vào luộc qua nước khoảng năm phút rồi múc ra đĩa, tách bỏ phần vỏ, lấy phần thịt ướp với bột ngọt, tiêu, nước mắm, hành tím băm nhỏ cùng vài lát ớt xắt trong mươi phút. Phi dầu với tỏi cho thơm, cho thịt dộp dộp vào xào thấm gia vị rồi cho tiếp phần sả, ớt, nghệ còn lại. Món dộp dộp xào ăn kèm với rau húng thơm và dưa leo, chấm nước mắm ớt tỏi.

Sướng nhất là sau khi bắt được dộp dộp, chọn những con bự mà nướng ngay trên lửa than. Phải để vừa lửa, hơi nóng sẽ làm dộp dộp chín cả trong lẫn ngoài, bay mùi thơm ngòn ngọt tự nhiên. Đặc biệt trong khi nướng vừa thấy dộp dộp hả miệng, phải nhanh tay tách vỏ ra, nặn chút chanh, cho thêm ít muối tiêu. Dộp dộp chín tới đưa vào miệng húp nước còn đang nóng hổi rất ngon.

Để no bụng sau một hồi lai rai với món dộp dộp xào, nướng... thì món cháo với vị thanh ngọt của dộp dộp, vị nồng ấm của tiêu hột sẽ khiến thực khách cảm thấy vô cùng khỏe khoắn...

Ngày còn bé, mỗi khi rảnh rỗi tôi thường đạp xe về quê nội ở xã Thành Công (huyện Gò Công Tây - Tiền Giang). Ngoài thú vui cùng đám bạn nhỏ chống xuồng lần theo mé rạch để hái bần, bắt còng, móc cua…, không lần nào chúng tôi quên rủ nhau đi bắt vọp.

Con vọp Gò Công sống nhiều các xã nơi bãi bờ cặp nhánh sông Soài Rạp. Vọp to gấp hai, ba lần nghêu, vỏ cứng dày, ngoài là lớp da sần màu rêu, thịt dai và đầy đặn. Ở quê, người ta hay thả vào mỗi lu, mái chứa nước độ chục con vọp để chúng thổi lóng nước trong, khỏi dùng phèn. Nhà có khách bất chợt thì vớt ra nấu nồi canh chua nhắm rượu đế, ngon chẳng kém thịt cá. Là loại có hình thể tương tự nhau và cùng sống môi trường nước mặn, nhưng xin đừng nhầm với con xìa ở vùng Cần Giờ. Tại thị xã Gò Công, có những điểm bán hải sản quảng cáo con vọp to cỡ con nghêu mánh với giá từ 10.000-12.000 đ/kg. Nhưng nhìn lớp vỏ ngoài màu vàng nghệ, nếm nước vọp khá mặn, nên đoán chừng đây có thể là con xìa hoặc vọp nuôi. Vào tháng mưa nhiều nước lợ, ăn con vọp thiên nhiên hơi lạt. Khi nước trở mặn, thịt vọp săn chắc, ngon ngọt, mùi vị đậm đà hơn.

Người bắt vọp giỏi, cho dù  nước còn xăm xắp họ vẫn tìm được vị trí vọp nhờ nhìn bọt sôi trên mặt nước. Nhưng phải kinh nghiệm, tinh tế mới phân biệt được bọt vọp khác với của tôm, còng. Chúng tôi, bọn trẻ non nớt đợi lúc nước cạn ròng, bãi bùn xa tắp mới ra quân. Mấy đứa thích bắt vọp “mánh” thì quan sát thấy lưỡi vọp trăng trắng lè lên trên là móc ngay, bắt cách ấy thường được vọp to. Kém cỏi thì cứ trườn trên bùn nhằm những gốc bần, mắm, lùm bụi mái dầm… xăm bằng mười đầu ngón tay, tuy nhọc công nhưng cầm chắc có ăn!

Ăn vọp đơn giản nhất là luộc, rửa sạch cho vào nồi ít nước, đun sôi, vọp vừa hé miệng thì bắc xuống bởi để lâu trên bếp thịt sẽ teo lại. Nước từ vọp lắng lại, rất ngọt. Gỡ thịt từng con còn nóng, chấm muối tiêu chanh. Hoặc dùng vọp nấu canh chua lá me non, nêm hành lá, rau quế, chấm nước mắm ớt hay mắm ruốc; ngon phải biết. Cầu kỳ hơn thì tách sống vọp lấy thịt bằm sơ, trộn lòng trứng, nấm mèo, củ hành… đem chưng, chiên, ăn thơm và dai. Bọn trẻ chúng tôi ở ngoài đồng lấy bập dừa nước (lá lợp nhà) chẻ thành từng miếng dọc dài, nhét vọp vào rồi dùng rơm đốt. Vọp chín mà không xì nước, thịt càng thơm ngọt.

Nghe kể ở Cà Mau con vọp sinh sản và phát triển rất nhiều. Vọp mánh sống quần tụ, có khi chỉ bắt quẩn quanh mà được tới hàng trăm con. Dân đi rừng hay đem theo muối tiêu, chanh để ăn vọp. Họ cắm miệng vọp xuống đất san sát nhau rồi chất chà khô bên trên đốt một lúc. Vọp bị nén trong đất nên không hé miệng được, người ăn thưởng thức thêm phần nước vọp rất ngon. Cách ăn này gọi bình dân là “vọp chông” vì cắm vọp xuống đất giống như… cắm chông. Rồi còn món vọp nướng mỡ hành. Nướng vọp vừa chín, cho hành phi mỡ vào, thêm chút đậu phộng rang, ăn cùng rau răm, húng cây, húng lủi. Còn nhiều cách chế biến như vọp nấu chua cơm mẻ, vọp kho sả, vọp luộc gừng, gỏi vọp bắp chuối, rau thơm…

Bây giờ, có lẽ do nhu cầu đời sống nên người ta bắt vọp rất bừa bãi, riết rồi con vọp nhỉnh hơn ngón tay cái cũng chẳng bỏ lại như ngày trước. Năm này sang năm khác, tìm con vọp lớn thật hiếm hoi. Những người lớn tuổi ở Gò Công cho rằng chẳng bao lâu nữa chắc rằng con vọp đặc sản này sẽ có nguy cơ tuyệt giống…

NGUYỄN KIM (Báo Hậu Giang)

Con vọp là loài động vật nhuyễn thể hai mảnh sống ở các bãi sông nước lợ gần cửa biển, thường tụ lại từng đàn lên đến hàng trăm con, nằm vùi dưới cát chỉ nhô lên trên một phần nhỏ. Chúng có hình dạng giống con sò, con nghêu… to gấp hai, ba lần, vỏ cứng dày, ngoài là lớp da sần màu rêu, thịt dai và đầy đặn.

Vào mùa nhiều nước lợ nên thịt con vọp chứa nhiều nước ăn mềm mềm không ngon, mùa hè khi nước ở cửa sông có nồng độ mặn cao, thịt vọp săn chắc, ngon ngọt, mùi vị đậm đà hơn. Muốn bắt được con vọp cũng không phải đơn giản, người có kinh nghiệm đi bắt cho dù nước còn xâm xấp chưa cạn hết họ vẫn tìm được vị trí vọp nhờ nhìn bọt sôi trên mặt nước và có thể phân biệt được bọt con vọp khác với của tôm, còng nhả ra.

Con vọp có nhiều cách chế biến đơn giản nhưng lại ngon như luộc gừng, xào hẹ, kho sả, nấu canh chua, làm gỏi với bắp chuối, vọp nướng với muối tiêu…

Con vọp bán ở các chợ phiên.

Ăn vọp đơn giản nhất là luộc, vọp rửa sạch cho vào nồi ít nước và củ gừng giã dập. Đun sôi, vọp vừa hé miệng thì bắc xuống bởi để lâu trên bếp thịt sẽ teo lại, gỡ thịt từng con còn nóng, chấm muối tiêu chanh ăn để cảm nhận vị ngon ngọt.  Chế biến cầu kỳ hơn một chút là vọp nướng, cho từng con đưa lên vỉ than hồng, khi vọp nóng há miệng ra, bỏ một chút muối tiêu vào chờ cho vọp chín vàng là ăn được. Gắp phần ruột bên trong nhai từ từ, vị ngọt thịt vọp tan dần trên đầu lưỡi, càng nhai càng ngọt, càng thèm. Món này thường làm món nhậu giải mỏi cho cánh đàn ông sau một buổi lặn lội ngoài bãi sông đi bắt vọp.

Đối với người dân quê vùng ven biển, vọp còn là nguồn thực phẩm góp phần cải thiện bữa cơm hằng ngày bằng những món nấu canh hay kho sả ớt. Canh chua vọp với  lá me non, cho thêm hành lá, rau quế là có món canh giải nhiệt không gì bằng trong những ngày hè nóng cháy. Húp từng muỗng canh mới cảm nhận hết được vị ngọt ngọt pha lẫn chút chua chua khiến người ăn chẳng thể nào ớn được. Con vọp còn có thể kho khô sả ớt, ăn cơm nóng khá đậm đà. Cách chế biến cũng đơn giản nhưng phải đúng cách mới bộc lộ hết cái ngon của nó.

Vọp nướng trên lửa than hồng.

Đầu tiên, cho vọp vào nồi nước sôi, vọp há miệng, gắp lấy phần ruột bên trong ra, cho vào nồi kho, khi đặc nước thì cho sả ớt vào nêm gia vị vừa ăn.
Vọp bây giờ từ món ăn dân dã cũng đã trở thành món ăn đặc sản nên nhiều người đi bắt để bán. Chỉ tiếc rằng giờ đây những con vọp lớn cứ ít dần, những con vọp còn nhỏ cũng bị ăn thịt nên không còn ngon như xưa. Ai đã từng một thời đội cái nắng những buổi trưa hè đi bắt vọp, thưởng thức cái hương vị đậm đà, dân dã của món vọp ngày xưa mới cảm nhận hết được món quà của vùng sông nước dâng tặng cho con người.

     Hoàng Anh